รั้วไฟฟ้า ยี่ห้อไหนดี กับทฤษฏีความปลอดภัย

โดยปกติมักคิดว่าอุบัติตุที่มีความร้ายแรงมากสามารถวัดได้จากจำนวนผู้เสียชีวิตที่ได้รับบาดเจ็บ ซึ่งสามารถเห็นได้จากข่าว หรือภาพบันทึกจาก  CCTV แต่ขณะเดียวกันอุบัติเหตุที่คนตายมาก ๆ

อาจจะเกิดขึ้นน้อยกว่าอุบัติเหตุเล็ก ๆ แต่ถ้าคิดผลเสียหายโดยรวมแล้วอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นเล็ก ๆ น้อย ๆ และ เกิดขึ้นหลาย ๆ ครั้งอาจจะมีความเสียหายมากกว่าอุบัติเหตุร้ายแรงเพียงครั้งเดียว

การบริหารความปลอดภัยในเรื่องความปลอดภัยนั้น หากเราให้ความสำคัญในการเกิดอุบัติเหตุเล็ก ๆ เหล่านี้อาจจะมีผลในการลดอุบัติเหตุที่รุนแรงได้โดยทางอ้อม

เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ง่ายขึ้น จึงมีวิศวกรหลายคนที่พยายามอธิบายหลักการต่าง ๆ ของความปลอดภัยโดยใช้ทฤษฏีต่าง ๆ ในการที่จะช่วยเพิ่มความเข้าใจในการลดอุบัติเหตุดังนี้

รั้วไฟฟ้า ยี่ห้อไหนดี

 

ทฤษฎีโดมิโน (Domino Theory) ของไฮน์ริช (Heinrich)

ทฤษฏีที่เกี่ยวข้อง และ พัฒนามาจากหลักความจริง ที่เกี่ยวข้องกับความปลอดภัยในอุตสาหกรรม ซึ่งต่อมาได้ถูกยกย่องให้เป็น “บิดาแห่งการป้องกันอุบัติเหตุวงการอุตสาหกรรม”

ได้กล่าวถึงการเกิดอุบัติเหตุว่า การบาดเจ็บในวงการกรอุตสาหกรรมเป็นผลที่เกิดจากองค์ประกอบต่าง ๆ ซึ่งมีช่วงลำดับที่แน่นอน และ องค์ประกอบสุดท้ายก็คือ

อุบัติเหตุหรือการบาดเจ็บนั่นเอง ส่วนอุบัติเหตุก็มีสาเหตุโดยตรงมาจากการกระทำที่ไม่ปลอดภัยของบุคคล หรือการขัดข้องของอุปกรณ์เครื่องจักร หรือสภาพการณ์ทางกายภาพ

 

การป้องกันอุบัติเหตุตามทฤษฏีโดมิโน การป้องกันบุคคลไม่ให้ประสบกับอุบัติเหตุ จนทำให้เกิดการบาดเจ็บหรือเสียชีวิตนั้น สามารถทำได้โดยการควบคุมอย่างมีประสิทธิภาพ

โดยคอยขจัดการกระทำที่ไม่ปลอดภัย และ สภาพที่ไม่ปลอดภัย คือ การดึงโดมิโนตัวกลางออกไป ก็จะทำให้ผลขององค์ประกอบเบื้องต้นไม่มีผลกระทบต่อองค์ประกอบหลัง ๆ อุบัติเหตุ และ การบาดเจ็บก็จะไม่เกิดขึ้น

ทฤษฏีภูเขาน้ำแข็ง (Iceberg Theory)

เป็นการเปรียบเทียบได้กับ “ความสูญเสียทางอุบัติเหตุ” คนส่วนมากมักคิดว่าความสูญเสียเมื่อเกิดอุบัติเหตุ มักมีเพียงแค่ค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลผู้บาดเจ็บหรือค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมเครื่องจักร และ

สถานที่ทำงานแต่ในความเป็นจริงแล้ว   มักจะสูญเสียมากกว่าที่คาดคิดไว้ ความสูญเสียที่คิดไว้หรือมองเห็นได้อย่างชัดเจนเราเรียกว่า ความสูญเสียทางตรง แต่ยังมีความสูญเสียที่คิดไม่ถึงอีกมากมายเราเรียกว่า ความสูญเสียทางอ้อม

ความสูญเสียจากอุบัติเหตุในการทำงานสามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ

1. ความสูญเสียทางตรง หมายถึง จำนวนเงินที่ต้องจ่ายไปอันเกี่ยวเนื่องกับผู้ได้รับบาดเจ็บโดยตรงจากการอุบัติเหตุ ได้แก่ ค่ารักษาพยาบาล ค่าเงินทดแทน ค่าทำขวัญ ค่าทำศพ ค่าประกันชีวิต
   
   
2. ความสูญเสียทางอ้อม หมายถึง ค่าใช้จ่ายอื่น ๆ นอกเหนือจากค่าใช้จ่ายทางตรงสำหรับการเกิดอุบัติเหตุแต่ละครั้ง ได้แก่ การสูญเสียเวลาทำงาน คนงานบาดเจ็บ เพื่อนรวมงานต้องหยุดงานชั่วคราวเพื่อช่วยเหลือ

ความสูญเสียทางอ้อมมีค่ามากกว่าค่าใช้จ่ายทางตรง ซึ่งอาจจะคิดไม่ถึง ความสูญเสียของการเกิดอุบัติเหตุนั้นเหมือนภูเขาน้ำแข็ง โดยส่วนที่โผล่พ้นน้ำให้เห็นมีเพียงเล็กน้อยเหมือนค่าใช้จ่ายทางตรง

เมื่อเทียบกับส่วนที่จมน้ำที่มีขนาดใหญ่กว่าเปรียบเหมือนค่าใช้จ่ายทางอ้อม ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นทั้งหมดเมื่อเกิดอุบัติเหตุ จึงเป็นสิ่งที่ผู้บริหารมองข้ามไม่ได้เพราะค่าใช้จ่ายต่าง ๆ เหล่านั้น

จะกลายมาเป็นต้นทุนของการผลิต และ เป็นปัญหาต่อหน่วยงานในภายหลัง

 

ทฤษฎีความล้า

การทำงานโดยระบุปัจจัยต่าง ๆ ที่มากระทบต่อคน ได้แก่ระยะเวลาการทำงาน ลักษณะของงาน สภาพแวดล้อมในการทำงาน สภาพความพร้อมของร่างกาย

รวมทั้งสภาพแวดล้อมในการดำรงชีวิตต่าง ๆ ทำให้เกิดความล้า ซึ่งสามารถเปรียบเทียบกับระดับความล้าได้กับระดับน้ำในถัง

เมื่อมีความล้าสะสมก็จำเป็นจะต้องมีการระบายให้ระดับความล้าหรือระดับน้ำในถังลดลง เพื่อให้ร่างกายได้มีการฟื้นตัว   ถ้าปล่อยให้ระดับความล้าสูงขึ้นเรื่อย ๆ จนเกินขีดจำกัดที่ร่างกายจะรับได้

ย่อมเป็นอันตรายต่อร่างกาย และ เอื้ออำนวยให้มีความผิดพลาดเกิดขึ้นได้ง่าย และ จะทำให้อุบัติเหตุเกิดขึ้นด้วย

ทฤษฏีการขาดดุลยภาพ

การขาดดุลยภาพทางพฤติกรรมของบุคคลกับระบบการทำงานที่เวลาใดเวลาหนึ่ง จะเห็นได้ว่าพฤติกรรมของคนมีการเปลี่ยนแปลงจากปัจจัยภายนอกที่มากระทบตลอดระยะเวลาที่ผ่านไป

บางครั้งอาจทำงานด้วยความตั้งใจสม่ำเสมอไม่มีอะไรผิดปกติ แต่บางครั้งอาจมีพฤติกรรมที่ประมาท หรือพฤติกรรมที่มีความเสี่ยงมากขึ้น ระบบการทำงานซึ่งประกอบไปด้วยเครื่องจักรอุปกรณ์ และ

สภาพแวดล้อม การเปลี่ยนแปลงไปจากระบบปกติ เช่น เครื่องจักรสึกหรอตามอายุการใช้งานอเกิดขึ้นมาได้

แผนภูมิปัจจัยสำคัญ 4 ประการ ที่รวมเป็นระบบงานที่มีความปลอดภัยต่อคนงาน ประกอบด้วยสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยในการทำงานองค์การเพื่อความปลอดภัย

วิธีการทำงานที่ปลอดภัย และ การซ่อมบำรุงเพื่อความปลอดภัย    ผู้รับผิดชอบในการประสานงานคือผู้บริหารโรงงาน อาจเป็นผู้จัดการโรงงานหรือบุคคลอื่นที่ได้รับแต่งตั้งให้มีอำนาจหน้าที่

สั่งการในด้านวามปลอดภัยจากผู้จัดการโรงงาน จัตุรัสความปลอดภัยจึงเป็นเหมือนแนวทางแบบเบ็ดเสร็จในการปฏิบัติงานเพื่อบรรลุเป้าหมายทางความปลอดภัยของโรงงาน

หน้าที่หลัก 4 ประการของฝ่ายบริหารต่องานความปลอดภัย คือ

1. จัดทำ สภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยในการทำงาน อันประกอบด้วยงานหลัก 4 ประการคือ
   • การจัดวางผังโรงงานให้ปลอดภัย
   • การเลือกใช้เครื่องจักร และ เครื่องมือกลที่ปลอดภัย
   • การทำฝาครอบเครื่องจักร
   • การใช้วิธีผลิตที่ปลอดภัย

2. มอบหมาย จัดตั้งองค์กรเพื่อรับมอบอำนาจในการทำงานเพื่อความปลอดภัย ในรูปขององค์การเพื่อความปลอดภัย ประกอบด้วยปัจจัย  4  ส่วนที่สำคัญคือ
   • คณะกรรมการเพื่อความปลอดภัย
   • เจ้าหน้าที่ความปลอดภัย
   • ผู้ประสานงานเพื่อความปลอดภัย
   • โปรแกรมเพื่อความปลอดภัย

3. ควบคุมให้การดำเนินงานเป็นไปอย่างปลอดภัยใน 4 ลักษณะ คือ
   • การฝึกอบรมคนงานเพื่อทำงานอย่างปลอดภัย
   • การตรวจสอบความปลอดภัย
   • การจัดประกวดแข่งขันเพื่อความปลอดภัย
   • โปรแกรมปรับปรุงสภาพความทำงาน

4. ติดตาม โดยฝ่ายงานบำรุงรักษาเพื่อความปลอดภัย ซึ่งมีงานหลักสำคัญ 4 ลักษณะคือ
   • การป้องกันอัคคีภัย
   • การดูแลทำความสะอาด
   • การตรวจสอบสภาพโรงงาน
   • การตรวจสุขภาพอนามัยของคนงาน

 

 

ในข่ายงาน 4 ประการนี้ ฝ่ายบริหารอ่านรายงานวิเคราะห์ และ สั่งการองค์กรต่าง ๆ ที่จัดตั้งไว้แล้วจะเป็นส่วนดำเนินการให้งานต่าง ๆ บรรลุเป้าหมายไปด้วยดี

เห็นได้ชัดว่าอุบัติเหตุส่วนใหญ่ สามารถป้องกันได้ และ ลำพังคนงานมีโอกาสป้องกันอุบัติเหตุได้ไม่มาก ฝ่ายบริหารเป็นผู้ที่มีแนวโน้มในการปฏิบัติได้อย่างได้ผลกว่า

แม้ว่าการดำเนินโครงการป้องกันอุบัติเหตุจะต้องเพิ่มค่าใช้จ่าย และ เงินทุนมากขึ้น แต่หากกระทำอย่างเหมาะสมก็สามารถลดรายจ่ายจำนวนมากลงได้เช่นกันจัตุรัสความปลอดภัยน่าจะใช้เป็นเป้าหมาย

ในการปฏิบัติของทุกฝ่ายเพื่อบรรลุเป้าหมายร่วมกันคือ ความปลอดภัยในโรงงานได้ไม่จำว่าต้องเป็นเพาะแต่ฝ่ายบริหารจะกระทำการแต่ฝ่ายเดียว ฝ่ายแรงงานย่อมต้องมีส่วนรับผิดชอบโดยตรงอยู่ด้วยเสมอ

การเกิดอุบัติเหตุที่เกิดจากการกระทำที่ไม่ปลอดภัยหรือสภาพการณ์ที่ไม่ปลอดภัย ย่อมแสดงให้เห็นว่ากระบวนการผลิตมีปัญหา

นักบริหารความปลอดภัยต้องเกี่ยวข้องกับการเสริมสร้างความปลอดภัยโรงงานโดยสอดแทรกความปลอดภัยเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของวิธีการต่าง ๆ ในการบริหารงาน

เพื่อให้องค์การสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ในการผลิตที่มีประสิทธิภาพได้ด้วย “การผลิตที่มีความปลอดภัย (Safe Production)”

 

หลักการ 4E ในการป้องกันอุบัติเหตุ

ในโรงงานอุตสาหกรรมนั้นมีการเสริมสร้างความปลอดภัยอย่างมีประสิทธิภาพ ต้องยึดหลักการ 4E ได้แก่ Engineering (วิศวกรรมศาสตร์) Education (การศึกษา) Enforcement (การออกกฎข้อบังคับ) และ Encouragement (การกระตุ้นเตือน)

หลักการ 4E นี้ จะต้องดำเนินการไปพร้อมกัน จึงจะทำให้การป้องกันอุบัติเหตุ และ การเสริมสร้างความปลอดภัยในโรงงานมีประสิทธิภาพอย่างสูงสุด

โดยการนำทั้งวิชาการวิศวกรรม การให้การศึกษาอบรมแก่คนงาน การออกกฏข้อบังคบ และ การกระตุ้นเตือนมาดำเนินการพร้อมกันอย่างเหมาะสมในกระบวนการผลิต และ

การบริหารโรงงานนั้น จึงเป็นมาตรการที่ให้ประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันอุบัติเหตุ และ การเสริมสร้างความปลอดภัยในโรงงานภายในเวลาอัน

 

 

Related link : ช่างซ่อมบำรุงกล้องวงจรปิด   สัญญาณกันขโมย